Lean proces

Wat is een Lean proces? Hieronder vind je de betekenis van het begrip en de herkomst.

Het Lean proces: een diepgaande analyse

De filosofie van ‘Lean’ heeft de afgelopen decennia een revolutie teweeggebracht in hoe organisaties denken over efficiëntie en waardecreatie. Oorspronkelijk ontwikkeld door Toyota in Japan als het Toyota Production System (TPS), heeft het Lean-denken zich verspreid naar vrijwel alle sectoren van de economie. In deze analyse duiken we diep in de principes, methodologie en impact van het Lean proces.

De oorsprong van Lean

Het verhaal van Lean begint in naoorlogs Japan. Toyota, geconfronteerd met beperkte middelen en intense concurrentie, moest een manier vinden om meer te doen met minder. Onder leiding van Taiichi Ohno ontwikkelde het bedrijf een systeem dat verspilling (of ‘muda’ in het Japans) systematisch zou elimineren. Dit systeem zou later bekend worden als het Toyota Production System, de voorloper van wat we nu kennen als Lean.

De fundamentele principes van Lean

1. Waarde definiëren vanuit klantperspectief

Het Lean proces begint altijd met het begrijpen van wat waarde betekent voor de eindklant. Dit is fundamenteel anders dan traditionele benaderingen die vaak beginnen vanuit het perspectief van de producent. In Lean-denken is iets alleen waardevol als de klant bereid is ervoor te betalen.

2. De waardestroom in kaart brengen

Na het definiëren van waarde, wordt het hele proces van waardecreatie in kaart gebracht. Dit omvat alle stappen – van grondstoffen tot eindproduct, van order tot levering. Deze visualisatie maakt het mogelijk om drie soorten activiteiten te identificeren:

  • Activiteiten die direct waarde toevoegen
  • Activiteiten die geen directe waarde toevoegen maar momenteel noodzakelijk zijn
  • Activiteiten die geen waarde toevoegen en direct geëlimineerd kunnen worden

3. Flow creëren

Nadat de verspilling is geïdentificeerd en verwijderd, is de volgende stap het creëren van een continue flow. Dit betekent dat producten of diensten zonder onderbreking door het proces bewegen, zonder wachttijden of buffers.

4. Pull-systeem implementeren

In een pull-systeem wordt alleen geproduceerd wat de klant vraagt. Dit staat in contrast met traditionele push-systemen, waar producten worden gemaakt op basis van voorspellingen en vervolgens naar de markt worden ‘geduwd’.

5. Streven naar perfectie

Het laatste principe is het continue streven naar perfectie door middel van kaizen (continue verbetering). Dit is geen einddoel maar een voortdurend proces van incrementele verbeteringen.

De 8 vormen van verspilling

Een kernconcept in Lean is het identificeren en elimineren van verspilling. Er worden traditioneel acht vormen van verspilling onderscheiden:

  1. Overproductie: Meer produceren dan nodig is of eerder dan nodig is
  2. Wachttijd: Vertragingen tussen processtappen
  3. Transport: Onnodige verplaatsing van materialen of informatie
  4. Overbewerking: Meer werk doen dan nodig is voor de klantvraag
  5. Voorraad: Teveel grondstoffen, werk in uitvoering of eindproducten
  6. Beweging: Onnodige bewegingen van mensen
  7. Defecten: Fouten die herstelwerk vereisen
  8. Onbenut talent: Het niet optimaal benutten van menselijke capaciteiten

Lean tools en technieken

Value stream mapping

Een visuele techniek om de huidige en gewenste toekomstige staat van processen in kaart te brengen. Het helpt bij het identificeren van verspilling en verbetermogelijkheden.

5S werkplekinrichting

Een systematische aanpak voor werkplekorganisatie:

  • Seiri (Sorteren)
  • Seiton (Schikken)
  • Seiso (Schoonmaken)
  • Seiketsu (Standaardiseren)
  • Shitsuke (Systematiseren)

Kanban

Een visueel systeem voor het beheren van werk in uitvoering en het implementeren van pull-productie. Oorspronkelijk ontwikkeld met fysieke kaarten, nu vaak digitaal geïmplementeerd.

PDCA-cyclus

Plan-Do-Check-Act is een systematische methode voor probleemoplossing en continue verbetering.

Impact op moderne organisaties

Digitale transformatie

Lean principes zijn cruciaal gebleken bij digitale transformatie. De focus op waarde en eliminatie van verspilling helpt organisaties bij het stroomlijnen van digitale processen en het optimaliseren van automatisering.

Agile en Lean

De Agile-beweging in softwareontwikkeling heeft veel principes overgenomen van Lean. Concepten als kleine batches, snelle feedback en continue verbetering zijn direct terug te voeren op Lean-denken.

Duurzaamheid

De focus op efficiëntie en eliminatie van verspilling maakt Lean ook relevant voor duurzaamheidsdoelstellingen. Minder verspilling betekent vaak ook een kleinere ecologische voetafdruk.

Uitdagingen bij Lean implementatie

Cultuurverandering

De grootste uitdaging bij Lean-implementaties is vaak niet technisch maar cultureel. Het vereist een fundamentele verschuiving in denken en gedrag op alle niveaus van de organisatie.

Verkeerde focus

Sommige organisaties focussen te veel op de tools en technieken van Lean, zonder de onderliggende principes te begrijpen. Dit leidt vaak tot oppervlakkige veranderingen zonder blijvende impact.

Weerstand tegen verandering

Medewerkers kunnen Lean-initiatieven zien als bedreiging voor hun baan of autonomie. Goede communicatie en betrokkenheid zijn essentieel voor succesvolle implementatie.

De toekomst van Lean

Industrie 4.0

De principes van Lean blijven relevant in het tijdperk van Industrie 4.0. Nieuwe technologieën zoals IoT en AI kunnen worden ingezet om verspilling nog effectiever te identificeren en elimineren.

Dienstverlening

Hoewel Lean zijn oorsprong heeft in productie, zien we steeds meer toepassingen in dienstverlening, gezondheidszorg en andere niet-productie sectoren.

Hybride werken

De COVID-19 pandemie heeft nieuwe uitdagingen gebracht voor Lean-implementaties. Organisaties moeten Lean principes aanpassen aan een wereld van hybride en remote werken.

Conclusie

Het Lean proces is meer dan een set tools of technieken – het is een fundamenteel andere manier van denken over waardecreatie en organisatie-efficiëntie. De principes zijn tijdloos en blijven relevant ondanks veranderende technologie en werkomstandigheden. Organisaties die Lean succesvol implementeren, focussen niet alleen op de methodologie maar ook op de culturele transformatie die nodig is voor blijvende verandering.

De toekomst van Lean ligt in de integratie met nieuwe technologieën en de toepassing in niet-traditionele sectoren. Maar de kernprincipes – focus op klantwaarde, eliminatie van verspilling, en continue verbetering – blijven even relevant als toen ze voor het eerst werden ontwikkeld bij Toyota.

Comm’ant Processs

software voor praktisch procesmanagement

Breng je bestaande processen in kaart, harmoniseer ze, ontwerp nieuwe processen en houd ze in stand. Met de slimme tools van Comm’ant. En bovenal: maak ze direct inzichtelijk voor al je collega’s. Nooit meer onduidelijkheid over de werkafspraken: zo doen wij onze zaken…

Comm’ant Forms

software voor digitaliseren van registratieprocessen

Organiseer permanente verbetering (PDCA) met slimme webformulieren, workflows en uitgebreide rapportage. Bijvoorbeeld voor het registreren van klachten, afwijkingen maar ook het faciliteren van audits en toolbox meetings…

Comm’ant Easy

slimme aanpak voor duurzame implementatie

Ons uitgekiende stappenplan – op basis van de jarenlange ervaring van onze procesexperts – helpt niet alleen bij de implementatie van jouw nieuwe managementsysteem, maar zorgt er ook voor dat je systeem blijft leven…

Ervaren hoe je met Comm’ant een Lean proces ontwikkelt?

Maak een afspraak voor een online demo. We laten je het graag zien!